کنوانسیون توکیو، یک پیمان بینالمللی است که در سال 1963 به منظور مقابله با جرایم و تخلفات رخ داده در هواپیماها به وجود آمد. این کنوانسیون، اولین گام جدی در جهت ایجاد یک چارچوب حقوقی بینالمللی برای حفظ امنیت پروازهای تجاری محسوب میشود.
ایجاد یک مکانیسم مشترک بین کشورها برای پیگرد قانونی افرادی است. که در حین پرواز مرتکب جرم میشوند. این کنوانسیون، جرایمی مانند آدمربایی، تخریب هواپیما، ایجاد مزاحمت برای خدمه پرواز و مسافران دیگر را جرم تلقی کرده. و دولتها را موظف میکند تا مجرمان را دستگیر و به کشور مبدا یا کشوری که جرم در آن رخ داده است، تحویل دهند.
یکی از مهمترین ویژگیهای توافقنامه توکیو، اصل صلاحیت جهانی آن است. به این معنا که هر کشوری که مجرم را دستگیر کند، موظف است او را تحت پیگرد قانونی قرار دهد. حتی اگر جرم در خارج از قلمرو آن کشور رخ داده باشد. این اصل، امکان تعقیب و دستگیری مجرمان را در سراسر جهان فراهم کرده. و از فرار آنها جلوگیری میکند.
با وجود اهمیت توافقنامه توکیو، این کنوانسیون تنها به برخی از جرایم محدود میشود. و برای مقابله با برخی از تهدیدات جدید امنیتی مانند حملات تروریستی، کافی نیست. به همین دلیل، کنوانسیونهای دیگری مانند کنوانسیون لاهه و کنوانسیون مونترال نیز به تصویب رسیدهاند. که به طور خاص به موضوعاتی مانند هواپیماربایی و مسئولیت حاملین هوایی میپردازند.
در مجموع، توافقنامه توکیو، یک نقطه عطف مهم در تاریخ حقوق هوانوردی محسوب میشود. و نقش مهمی در حفظ امنیت پروازهای تجاری ایفا کرده است. با این حال، با توجه به تحولات مداوم در حوزه امنیت هوانوردی، لازم است که این کنوانسیون به طور مرتب مورد بازنگری قرار گیرد. و با نیازهای جدید تطبیق داده شود.