حمل بار ترافیکی جاده ای: قوانین حمل بار ترافیکی در ایران

هر وسیله نقلیه‌ای که اندازه یا وزن آن، چه خالی و چه بارگیری شده، از حد مجاز مشخص شده در این دستورالعمل بیشتر باشد، برای تردد نیاز به مجوز ویژه دارد. این نوع وسایل نقلیه، بار آن‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل آن‌ها به‌عنوان محموله‌های خاص تلقی می‌شوند.

• عرض: حداکثر 2.6 متر
• ارتفاع: حداکثر 4.5 متر (در برخی مسیرها ممکن است کمتر باشد)
• طول: بسته به تعداد محورها متفاوت است (10 متر برای کامیون دو محور، 12 متر برای کامیون با یدک، 16.5 متر برای تریلی 4 محور و بیشتر)
• وزن: حداکثر 40 تن
• بیرون‌ماندگی بار: حداکثر 3 متر برای کامیون‌ها و 5 متر برای تریلی‌ها از محور آخر
• جلوآمدگی بار: حداکثر 1.5 متر از محور اول

این دستورالعمل برای کنترل ابعاد بار ترافیکی در ایران و ابعاد و وزن وسایل نقلیه در جاده‌ها وضع شده است تا ایمنی تردد را افزایش داده و از آسیب به جاده‌ها به دلیل بزرگی ابعاد بار ترافیکی و وزن بالای آنها جلوگیری کند. هر وسیله نقلیه‌ای که از این مقررات تخطی کند، باید مجوز ویژه داشته باشد. جرثقیل‌هایی که وزن یا طول بازوی آن‌ها از حد مجاز مشخص شده در جدول ضمیمه دستور العمل حمل محمولات ترافیکی (در بخش بالا) بیشتر باشد، نمی‌توانند در جاده‌ها تردد کنند و باید با وسیله دیگری حمل شوند. چه حمل و نقل جاده ای داخلی و چه در حمل و نقل جاده ای بین المللی باید قوانین و مقررات مرتبط با بارهای ترافیکی رعایت شود. 

حداکثر عرض بار ترافیکی

حمل بارهای پهن:

• بارهای پهن‌تر از 5 متر: حمل بارهایی که عرض ابعاد بار ترافیکی آن‌ها بیش از 5 متر است با تریلی‌های معمولی ممنوع است. برای حمل این بارها باید از تریلی‌های مخصوص استفاده شود.
• بارهای بین 4 تا 6 متر: اگر عرض ابعاد بار ترافیکی بین 4 تا 6 متر باشد، پلیس راه ممکن است تصمیم بگیرد که یک خودروی پلیس همراه بار حرکت کند، مخصوصاً در جاهایی که تردد چنین بارهایی خطرناک است. شرکت‌های حمل و نقل باید از پلیس راه مجوز همراهی بگیرند.
• بارهای پهن‌تر از 6 متر: برای بارهایی که عرض آن‌ها بیش از 6 متر است، حتماً باید یک خودروی پلیس همراه بار حرکت کند تا ترافیک را کنترل کند. شرکت‌های حمل و نقل باید قبل از حرکت با پلیس راه هماهنگ کنند.
• حمل بار در جاده‌های فرعی:
• جاده‌های بدون پلیس: در جاده‌هایی که پلیس همیشه حضور ندارد، شرکت‌های حمل و نقل باید از یک نفر آموزش‌دیده برای همراهی بار استفاده کنند. این شخص باید تجهیزات ایمنی و علائم هشداردهنده داشته باشد.
• کمک پلیس: پلیس راه می‌تواند به جای شرکت‌های حمل و نقل، وظیفه همراهی بار را در جاده‌های فرعی بر عهده بگیرد.

بارهای بیرون‌زده:

• بارهای بیرون‌زده ممنوع: حتی اگر بار به اندازه کافی بارگیر تریلی را پر نکند، نباید از کناره‌های تریلی بیرون بزند.

نکات مهم حداکثر عرض بار ترافیکی:

• اندازه‌گیری دقیق بار: قبل از حمل بار، ابعاد بار ترافیکی و حداکثر عرض بار ترافیکی دقیق و آن باید اندازه‌گیری شود، مخصوصاً اگر حداکثر عرض بار ترافیکی در همه جا یکسان نباشد.
• استفاده از تریلی‌های مناسب: برای حمل بارهای پهن باید از تریلی‌هایی استفاده شود که برای این کار طراحی شده‌اند.
• هماهنگی با پلیس راه: شرکت‌های حمل و نقل باید قبل از حمل بارهای پهن با پلیس راه هماهنگ کنند.
• ایمنی: ایمنی در حمل بارهای پهن بسیار مهم است و باید همه نکات ایمنی حداکثر عرض بار ترافیکی  رعایت شود.

طول بار ترافیکی در ایران

حمل بارهای بلند:

• بارهای خیلی بلند: اگر باری آن‌قدر بلند باشد که نتوان آن را به چند قسمت تقسیم کرد و با تریلی‌های معمولی حمل کرد، باید از تریلی‌های مخصوص استفاده شود که قسمت عقب آن‌ها مجهز به سیستم ترمز و چراغ باشد.
• بارهای بسیار بلند: اگر طول کل بار و تریلی بیشتر از 40 متر باشد، باید یک نفر همراه بار حرکت کند تا در پیچ‌ها و تونل‌ها، ترافیک را متوقف کند و اجازه دهد تریلی از وسط پیچ یا تونل عبور کند. همچنین، قسمت عقب تریلی باید بتواند بچرخد.
• بارهای بلند بین 30 تا 40 متر: پلیس راه می‌تواند برای بارهایی که طول آن‌ها بین 30 تا 40 متر است هم قوانین حمل بار ترافیکی خاصی وضع کند، مخصوصاً در مسیرهایی که خطرناک هستند.
• مسیرهای مناسب: شرکت‌های حمل و نقل باید قبل از حمل بارهای بلند، مسیر را بررسی کنند و جاهایی که عبور این بارها خطرناک است را مشخص کنند. 

• نکته (مسیر کامیون حامل کالای خطرناک):

در بحث حمل مواد خطرناک، در صورت قصد حمل مواد خطرناک از طبقات 1، 6، 8 و 9، متصدی حمل‌ونقل موظف است برای دریافت مجوز و مسیر مجاز تردد، به سازمان حمل‌ونقل و پایانه‌های کشور مراجعه کند. این سازمان می‌تواند مجوز را به صورت مدت‌دار صادر کند. وسایل نقلیه حامل این مواد تنها در ساعات روز و در جاده‌های خارج از شهر مجاز به تردد هستند و باید شب‌ها در پارکینگ‌های مناسب توقف کنند. سازمان حمل‌ونقل می‌تواند نقشه مسیر مشخصی را با کمترین جمعیت برای راننده تعیین کند.

• بارهای بیرون‌زده: بار نباید از عقب تریلی بیرون بزند، حتی اگر فضای خالی در تریلی وجود داشته باشد.

نکات مهم طول بار ترافیکی:

• ایمنی: ایمنی در حمل بارهای بلند بسیار مهم است و باید همه نکات ایمنی رعایت شود.
• هماهنگی با پلیس راه: شرکت‌های حمل و نقل باید قبل از حمل بارهای بلند با پلیس راه هماهنگ کنند.
• استفاده از تجهیزات مناسب: برای حمل بارهای بلند باید از تریلی‌های مخصوص و تجهیزات ایمنی استفاده شود.
• به طور خلاصه، قوانین حمل بار ترافیکی در ایران برای اطمینان از اینکه حمل بارهای بلند به صورت ایمن انجام می‌شود و به سایر وسایل نقلیه و جاده‌ها آسیبی نمی‌رسد، وضع شده‌اند.

ارتفاع بار ترافیکی در ایران

حمل بارهای بلند:

• بررسی مسیر: قبل از حمل بار بلند، باید تمام محدودیت‌های ارتفاع بار ترافیکی در مسیر، مثل تونل‌ها، پل‌ها و خطوط برق را بررسی کرد و در مجوز حمل بار ذکر کرد. اگر مسیری جایگزین وجود نداشته باشد، باید از مسیرهای دیگر استفاده کرد.
• محدودیت‌های ارتفاع: اطلاعاتی درباره محدودیت‌های ارتفاع بار ترافیکی در برخی مناطق در سایت‌های مربوطه وجود دارد، اما برای مکان‌های دیگر باید خود شرکت حمل و نقل بررسی کند.
• خطوط برق: اگر ارتفاع بار ترافیکی بیشتر از 6 متر باشد، باید با شرکت برق هماهنگ کرد تا در صورت نیاز خطوط برق را جابه‌جا کنند.
• تونل‌ها: برای عبور از کنار تونل، باید حداقل 3 روز قبل به اداره راه و ترابری اطلاع داد و یک نفر از شرکت حمل و نقل در محل حضور داشته باشد.
• گذرگاه‌های راه‌آهن: برای عبور از روی ریل مجاور گذرگاه راه‌آهن، باید حداقل 3 روز قبل به شرکت راه‌آهن اطلاع داد و با هماهنگی آن‌ها عبور انجام شود.
• احداث مسیر جایگزین: ساخت مسیر جایگزین برای تونل‌ها و گذرگاه‌های راه‌آهن با محدودیت ارتفاع بار ترافیکی، طبق قوانین حمل بار ترافیکی دیگری انجام می‌شود.
• بارهای چیده شده روی هم: اگر چند بار روی هم چیده شده باشند، ارتفاع بار ترافیکی نباید از 5.4 متر بیشتر شود.

نکات مهم ارتفاع بار ترافیکی:

• ایمنی: ایمنی در حمل بارهای بلند بسیار مهم است و باید همه نکات ایمنی رعایت شود.
• هماهنگی با سازمان‌های مختلف: شرکت‌های حمل و نقل باید با سازمان‌های مختلفی مثل اداره راه و ترابری، شرکت برق و شرکت راه‌آهن هماهنگ کنند.
• بررسی دقیق مسیر: قبل از حمل بار، باید مسیر به دقت بررسی شود تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.

به طور خلاصه، این قوانین برای اطمینان از اینکه حمل بارهای بلند به صورت ایمن انجام می‌شود و به زیرساخت‌ها و سایر وسایل نقلیه آسیبی نمی‌رسد و ابعاد بار ترافیکی در حاشیه ایمنی قرار دارد و از آن فراتر نمی رود وضع شده‌اند.